ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਪਾਰਕ ਤਣਾਅ: 4.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਿਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੇ ਤਣਾਅ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਸਰਹੱਦੀ ਵਪਾਰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਉਲਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਹ ਕਦਮ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ (ਟੀਟੀਪੀ) ਲੜਾਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਥਿਤ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ।
ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ
-
ਵਪਾਰਕ ਨੁਕਸਾਨ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਜੁਆਇੰਟ ਚੈਂਬਰ ਆਫ਼ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟਰੀ (PAJCCI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ 4.5 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
-
ਉਲਟ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਵਪਾਰ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਝਟਕਾ ਲੱਗੇਗਾ, ਪਰ ਹੋਇਆ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ। ਆਰਥਿਕ ਝਟਕਾ ਖੁਦ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਹੈ।
-
ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਿਰਯਾਤ: ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਸਿਖਰਲੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਿਰਯਾਤ 50 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ।
-
ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ: PAJCCI ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਵਪਾਰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੌਰਾਨ ਸੰਤਰੇ ਅਤੇ ਆਲੂ ਵਰਗੇ ਮੌਸਮੀ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 200 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਜਵਾਬ: ਇਸਲਾਮਿਕ ਅਮੀਰਾਤ ਆਫ਼ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ (IEA) ਨੇ ਵੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲਵੇਂ ਰੂਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਪਾਰਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਵਪਾਰਕ ਗਲਿਆਰੇ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਲਾਨਾ ਦੁਵੱਲਾ ਵਪਾਰ ਲਗਭਗ 2-3 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਇਸ ਵਪਾਰਕ ਗਲਿਆਰੇ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉੱਚ-ਮੁੱਲ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਪਾਰਕ ਗਲਿਆਰਾ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।