ਸਿੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਆਪਕ ਸੰਘਰਸ਼
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (PoK) ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਵਿਆਪਕ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਲਹਿਰ ਉੱਠੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ, ਇਸ ਲਹਿਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ('ਜਨਰਲ ਜ਼ੈੱਡ' – Gen Z) ਨੇ ਸੰਭਾਲੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਧਦੀਆਂ ਟਿਊਸ਼ਨ ਫੀਸਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਸੁਧਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਇਹ ਅੰਦੋਲਨ ਹੁਣ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
🏫 ਮੁੱਖ ਮੰਗਾਂ: ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ
ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਨਵੀਂ ਮੁਲਾਂਕਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ:
-
ਈ-ਮਾਰਕਿੰਗ (ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਲਾਂਕਣ): ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਈ-ਮਾਰਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਨ। 30 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਐਲਾਨੇ ਗਏ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਘੱਟ ਅੰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕੁਝ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਏ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ।
-
ਮੁਆਫੀ ਦੀ ਮੰਗ: ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਮੰਗ ਹੈ ਕਿ ਪੁਨਰ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਫੀਸਾਂ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਸ਼ਾ ₹1, 500 ਦੀ ਫੀਸ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ 'ਤੇ ₹10, 500 ਤੱਕ ਦਾ ਭਾਰੀ ਬੋਝ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
-
ਫੈਲਾਅ: ਇਹ ਵਿਵਾਦ PoK ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲਾਹੌਰ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਅਵਾਮੀ ਐਕਸ਼ਨ ਕਮੇਟੀ (JAAC) ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
💔 PoK ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਵਿਦਰੋਹ
ਇਹ ਨਵਾਂ ਵਿਦਰੋਹ PoK ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ:
-
ਪਿਛਲਾ ਸੰਘਰਸ਼: ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ, PoK ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਛੋਟ, ਆਟੇ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ 'ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ, ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ ਸਨ।
-
ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 12 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
-
ਨਤੀਜਾ: ਸ਼ਰੀਫ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੰਗਾਂ ਮੰਨਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।
🇳🇵 ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਬਗਾਵਤ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੇਪੀ ਸ਼ਰਮਾ ਓਲੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਡੇਗ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
-
ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ: ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ।
-
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਡਰ: PoK ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੰਗਿਆਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਜ਼ੈੱਡ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।