ਦਿਮਾਗ਼ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮੀਬਾ: ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਦੁਰਲੱਭ ਅਤੇ ਘਾਤਕ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੀ ਲਾਗ 'ਅਮੀਬਿਕ ਮੈਨਿਨਜੋਏਂਸੇਫਲਾਈਟਿਸ' ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 19 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਮੀਬਿਕ ਮੈਨਿਨਜੋਏਂਸੇਫਲਾਈਟਿਸ (PAM) ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਦੁਰਲੱਭ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?
ਇਹ ਦਿਮਾਗੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੈਗਲਰੀਆ ਫਾਉਲੇਰੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਦਿਮਾਗ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਅਮੀਬਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੁਰਲੱਭ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ 61 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 19 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਦੁਰਲੱਭ ਬਿਮਾਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 2.6 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਨੂੰ ਹੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਮੀਬਾ ਵਾਲੇ ਤਲਾਅ ਵਿੱਚ ਨਹਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ "ਇਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ" ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਰਾਜ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਫਾਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੂਹਾਂ ਅਤੇ ਤਲਾਬਾਂ ਦੀ ਕਲੋਰੀਨੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜ ਦੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਵੀਨਾ ਜਾਰਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਰਲ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਝੀਕੋਡ ਅਤੇ ਮਲੱਪੁਰਮ ਵਰਗੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਹੁਣ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਪੀੜਤਾਂ ਵਿੱਚ 3 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 91 ਸਾਲ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। "ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਉਲਟ, ਇਸ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਲੱਸਟਰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਮਾਮਲੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਸਾਡੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, " ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।
ਲਾਗ ਕਿਵੇਂ ਫੈਲਦੀ ਹੈ?
ਕੇਰਲ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਨਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, "ਲਾਗ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਸੋਜ ਅਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬੱਚਿਆਂ, ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।"
ਇਹ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਗਰਮ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖੜੋਤ ਵਾਲੇ, ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਦਿਮਾਗ਼ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਅਮੀਬਾ ਦੇ ਵਾਹਕ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮੀਬਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਬਿੰਦੂ ਘ੍ਰਿਣਾਤਮਕ ਮਿਊਕੋਸਾ ਅਤੇ ਕਰਾਈਬ੍ਰੀਫਾਰਮ ਪਲੇਟ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਏ ਹਨ।
ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਜੋਖਮ
ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਇਸ ਅਮੀਬਾ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਿਤ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੈਰਦੇ, ਡੁਬਕੀ ਲਗਾਉਂਦੇ ਜਾਂ ਨਹਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਇਸ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, "ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ, ਇਸ ਗਰਮੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਵਧੇਰੇ ਲੋਕ ਮਨੋਰੰਜਨ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਰੋਗਾਣੂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਲਾਗ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ। ਇਸਦੇ ਆਮ ਲੱਛਣ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਬੁਖਾਰ, ਮਤਲੀ ਅਤੇ ਉਲਟੀਆਂ ਹਨ।